29-09-1913, 22.30 uur: geboorte van de voetballegende Silvio Piola

Het is nu 29 september 2013, 22.30 uur. Exact honderd jaar geleden werd aan de Via Casa del Popolo 3 te Robbio een voetballegende geboren. “Vergeet Paolo Rossi. Vergeet Roberto Baggio. En vergeet zeker Mario Balotelli. Voor de Italiaan met historisch besef is er maar één spits echt de beste: Silvio Piola. Op 29 september zou hij honderd jaar zijn geworden. Piola scoorde altijd en overal, en had een carrière waaraan maar geen einde leek te komen: 24 jaar lang liet hij de netten bollen.” Met deze tekst introduceerde het Nederlandse voetbalhistorische magazine Half Drie afgelopen maand een artikel van Roberto Pennino over de beste voetballer die Pro Vercelli ooit voortbracht. De naam en faam van Silvio Piola, Zoon van Vercelli, strekt ver uit over de Italiaanse landsgrenzen. Silvio Piola is één van de beste spitsen ter wereld aller tijden.

De voetbal-enthousiaste priester van Robbio, Don Sassi, ontdekte het grote voetbaltalent op jonge leeftijd. Don Sassi was eerder al onder de indruk geraakt van Giuseppe Piola, de vader van Silvio, een onverzettelijke handelaar in stoffen. Dat was een zwaar beroep, niet zonder risico’s. Niet in de laatste plaats omdat de stoffen gereinigd moesten worden op de oevers van de Po-rivier waar gevaarlijke rivierslangen op de loer lagen. Een vetpot was de stoffenhandel niet voor de familie met jonge kinderen, dus bood Don Sassi financiële bijstand. Maar bovenal ontstond tussen beide mannen een vriendschap waarin hun liefde voor voetbal centraal stond. Op een dag nam Giuseppe zijn zoon Silvio mee en werd er een balletje getrapt. Don Sassi zag meteen dat hij met een uitzonderlijk talent van doen had en ontfermde zich als mentor over de jonge Silvio. Pro Vercelli-fan Don Sassi wist hem uiteindelijk via het legendarische jeugdteam Veloces onder te brengen bij De Leeuwen. De rest is een legende en geschiedenis.

Piola scoort tegen Ambrosiana Inter in 1933

De legende kort samengevat. Op zestienjarige leeftijd maakte Silvio zijn debuut in de Serie A. Vrijwel onmiddellijk begon hij met waar hij een meester in zou blijken te zijn: scoren. In de Serie A deed hij dat uiteindelijk 274 maal namens Pro Vercelli, Lazio Roma, Torino, Juventus en Novara. In 1933 scoorde hij namens Pro zes goals in een Serie A-wedstrijd tegen Fiorentina (7-2), nog altijd een record. In 1935 debuteerde hij met twee doelpunten voor het Italiaanse nationale elftal in een interland tegen het Oostenrijkse Wunderteam. In 1938 won hij het WK met Italië. Piola scoorde dat toernooi vijf goals, waarvan twee in de gewonnen finale tegen het mythische elftal van Hongarije. In Italië zijn maar liefst twee stadions naar hem vernoemd, dat van Pro Vercelli en dat van Novara. In de streek en het land wordt hij nog altijd op handen gedragen. In zijn artikel citeert Pennino de Italiaanse journalist Gianpaolo Ormezzano: “Het was lange tijd bijna onmogelijk om in positieve bewoordingen over een spits te spreken zonder dat iemand zou opmerken: Dat kun je alleen maar zeggen als je Piola nooit hebt zien spelen.”

In Italië wordt Piola herinnerd als één van de eerste moderne voetballers, en vanwege zijn artistieke spel en zijn “gouden voetjes”. De 1,78 meter lange en 77 kilogram wegende speler was een ware atleet en een allrounder in de spits. Hij maakte indruk met zijn koelbloedige karakter, zijn snelheid, en zijn sprong- en schotkracht. Goed spelinzicht en snelle reflexen voor het doel van de tegenstander maakten van Silvio Piola een buitengewoon veelbelovend talent. Hij zocht de bal op, verdeelde het spel en speelde als één van de eerste spitsen met zijn rug naar de goal. Uniek voor zijn tijd, en in de beginjaren van zijn loopbaan vroegen sommigen zich dan ook af of hij wel een echte spits was. Het duurde niet lang of daar kon geen twijfel meer over bestaan. Hij was tweebenig en scoorde uit alle standen. Van grote afstand, in de combinatie en met het hoofd. Hij scoorde met volleys en omhalen. Hij wordt onder andere herinnerd vanwege die keer dat hij een hattrick scoorde met een gat van veertien centimeter in zijn hoofd. Alle drie de doelpunten scoorde hij met een kopbal. “Het was zwaar”, zei hij daarover. Hij verbeet de pijn, want het plezier en de liefde voor de bal stonden voor hem altijd voorop.

Zijn optreden op het WK 1938 in Frankrijk is legendarisch. In de kwartfinale van dat toernooi scoorde hij twee treffers tegen het gastland Frankrijk (3-1), wat hem de bijnaam De Beul van de Fransen opleverde. In de finale tegen Hongarije scoorde hij de goal waarmee Italië op een 2-1 voorsprong kwam en de laatste treffer in de 4-2 overwinning op Hongarije. De Hongaarse international Titkos prees Piola na afloop van die wedstrijd als volgt: “De Italianen hadden drie toonaangevende spelers met de aanvallers Meazza, Piola en Ferrari. Hij stond in het centrum, tussen zijn twee ploeggenoten in. Silvio Piola had een fantastische fysiek en liep zijn tegenstanders constant voorbij. Hij was een enorm veelzijdige speler en een spits zonder angst. Hij benutte elke mogelijkheid om op doel te schieten.” Piola zei zelf over de uitstekende Squadra Azzurra dat toernooi: “We waren de voorlopers van het moderne atletische voetbal. Maar, na deze finale moesten we toegeven dat de Hongaren technisch gezien de betere voetballers waren.”

Bescheidenheid was dan ook zijn handelsmerk. In een recente publicatie over de topscorer aller tijden van de Serie A schrijft Giampiero Boniperti, erevoorzitter van Juventus en voormalig ploegmaat: “Silvio Piola was voor ons een mythe. Stel je voor hoe verbaasd ik was toen ik hem in ’46 ontmoette na mijn overgang van Barengo. Hij vroeg me hem ‘je’ te noemen.” In aanwezigheid van zijn kinderen repte Silvio nauwelijks over zijn glorieuze voetballoopbaan (hij was sowieso niet zo’n prater). Piola wenste vooral een goede huisvader te zijn en spendeerde zijn privétijd verder aan jagen, vissen en in de straten van Vercelli met zijn vrienden omgaan. Probeer je anno nu eens voor te stellen hoe Francesco Totti – de enige Italiaanse speler die enigszins in de voetsporen van Piola lijkt te kunnen treden (weinig hoofdprijzen met zijn club, maar wel wereldkampioen en tot op hoge leeftijd doorgaan moet voetballen en scoren) – dat zou moeten doen, mocht hij dat überhaupt al willen. Onmogelijk in deze tijd.

Totti verlengde overigens onlangs zijn contract bij AS Roma met drie jaar en maakt in theorie kans Piola te achterhalen op de topscorerslijst aller tijden. Hoewel het goudhaantje van Rome zelf denkt het record van Piola niet te zullen evenaren. Piola zou het ook niet erg hebben gevonden als dat record op zijn naam zou blijven staan, zo zei zijn dochter Paolo Piola onlangs. Silvio was erg gesteld op het record en wilde altijd winnen. Tot zwempartijtjes met de familie aan toe. (Het was voor hem een grote teleurstelling dat hij nooit de Scudetto won.) Het mooiste eerbetoon van het jubileum is dan ook zonder meer het officiële schrijven van de Italiaanse voetbalbond waarin de zestien doelpunten die Piola vlak na de oorlog namens Juventus scoorde eindelijk worden erkend. Met 290 doelpunten is zijn topscorersrecord voorlopig zeker gesteld.

Meer eerbetoon viel Piola ten deel de afgelopen weken. Onlangs eerde de Italiaanse voetbalbond de voormalig topschutter bijvoorbeeld door zijn familie uit te nodigen voor de interland van Italië tegen Tsjechië. Paola mocht een wedstrijdshirt met Silvio’s naam en rugnummer 9 in ontvangst nemen als ook een herinneringsplaket. En passant won Italië met 2-1. “Het was een magische avond”, was het commentaar van Paola. Ook in Robbio, het geboortedorp van Silvio Piola, werd deze week stilgestaan bij de eeuwviering van de geboorte van de superspits. Pro Vercelli trad voor een trainingspartij aan tegen de plaatselijke voetbaltrots. Vanuit een verre voetbalhemel zal Silvio Piola dit bescheiden eerbetoon ongetwijfeld met genoegen hebben gadegeslagen.