Elegante Guido, mythische sterspeler van Pro Vercelli

In de roemruchte gloriejaren was Guido Ara de iconische sterspeler van Pro Vercelli. Hij was één van de drie wondermiddenvelders en de enige die alle zeven landstitels met de club won (waarvan zes als speler en één als coach). De rechtermiddenvelder speelde in dertien seizoenen 159 wedstrijden voor de club en scoorde daarin vijf keer. Bovendien speelde hij in dienst van Pro Vercelli de meeste interlands: dertien (één goal, waarmee hij persoonlijk de interland tegen België op 1 mei 1913 besliste.) De Senator drukte als speler en trainer voor eeuwig zijn stempel op de club.

Guido Ara werd op 26 juni 1888 in Vercelli geboren. Op zijn vijftiende werd hij met een paar vrienden geïntroduceerd bij Pro Vercelli (op dat moment een gymnastiek- en schermvereniging). Toen door het bestuur werd gevraagd waarom hij en zijn vrienden onder de vlag van Pro Vercelli een voetbalteam wilden oprichten, antwoordde Ara tot hilariteit van de aanwezigen: “Om kampioen van Italië te worden.” Aanvankelijk kon hij moeilijk meekomen, maar Ara trainde hard en debuteerde in 1906 in de Tweede Categorie (het op één na hoogste niveau). Al snel volgden de grote successen (landstitels in 1908 en 1909) en groeide hij uit tot uitblinker binnen en buiten het veld.

Ara was lang en slank en had brede schouders. Hij had lange lenige benen en beschikte over de aangeboren fysieke kwaliteiten om vrijwel iedere sport met succes te kunnen beoefenen. Zo was hij onder meer kampioen in wielrennen, tennis, schaatsen en verspringen. Voordat hij begon met voetballen beoefende hij gymnastiek. Hij nam deel aan verschillende landelijke en regionale competities. Ara was een complete atleet.

Guido Ara vs. Enrico Bachmann,
destijds de Zwitserse sterspeler van Torino.

In zijn tijd werd het voetbal in Italië aanvankelijk gedomineerd door Engelse, Belgische, Zwitserse en Oostenrijkse invloeden. Ara creëerde op zijn beurt het moderne Italiaanse voetbal: wendbaar, soepel, snel en tijdig temporiseren. De Italiaanse voetbalwereld stond op zijn kop. Ara groeide uit tot de exponent van het Italiaanse voetbalsysteem: hij was de meest complete voetballer, de beste Italiaanse middenvelder van voor de Eerste Wereldoorlog. Ara was een inventieve voetballer, technisch en tactisch buitengewoon goed onderlegd. Hij speelde heel precies en sluw en had een goede timing en een geweldig oog voor de man en de bal. Dankzij zijn goede balaanname kon Ara het spel snel voortzetten, een man passeren en plotseling toeslaan met zijn schot. Hij beschikte verder over een elegante pass, een goede dribbel en de nodige schijnbewegingen, maar doorgaans speelde hij ingetogen en kalm. Elegante Guido was zijn bijnaam. Zijn spel blonk uit in eenvoud.

Tactisch en fysiek kwamen Guido Ara en zijn ploeg altijd goed voor de dag. De tegenstander werd voor de wedstrijd goed bestudeerd. Hij anticipeerde op de tegenstander met goed positiespel. Regelmatig trok hij naar het centrum om met zijn grote gestalte zijn ploegmaten te ondersteunen. Met zijn lange benen wist hij menig vleugelspeler de pas af te snijden. Ara was bereid zich op te offeren voor het team. Hij verloor zijn tegenstander geen moment uit het oog. In zijn beste dagen creëerde hij op die manier een overwicht op het veld en ruimte voor zijn medespelers.

Hij kende geen angst voor de tegenstander en ook hard spel schuwde hij niet. Meestal deelde hij zelf niet de eerste klappen uit, maar hij schrok er niet voor terug om hard tegen hard te spelen met hier en daar een elleboogje. Zijn ferme uitspraken logen er ook niet om: “Voetbal is geen spel voor meisjes”. Naast de voetbaltrainingen hield Ara er nog enkele onconventionele trainingsmethoden op na. Zoals de tram achterna rennen en naar uitwedstrijden fietsen. Gedurende zijn voetbalcarrière koos hij ervoor in hoogbouw te wonen zodat hij veel moest traplopen.

Guido Ara en zijn broer Emilio waren er persoonlijk verantwoordelijk voor dat de schorsing die Pro Vercelli kreeg opgelegd na de met 10-3 verloren finale om de Scudetto tegen Inter (in de kampioenswedstrijd van het seizoen 1909/1910 stelde Pro Vercelli uit protest een jeugdelftal op omdat een groot aantal spelers was geselecteerd voor het militaire elftal) ongedaan werd gemaakt. De broers sprongen op de fiets en reden naar Genua, Florence, Rome, L’Aquila, Bologna en Milaan om een petitie te laten ondertekenen voor de Italiaanse voetbalbond. De bond besloot na ontvangst van de petitie de schorsing in te trekken. In 1911, 1912 en 1913 won Ara vervolgens drie titels op rij met Pro Vercelli.

In 1913 scoorde Guido Ara in de 57e minuut van de vriendschappelijke interland tegen België de winnende treffer uit een uiterst geslepen vrije trap van ruim twintig meter afstand. De tegenstander had een muurtje gemetseld en Giuseppe Milano I stond klaar om de bal te nemen. Ara deed ondertussen alsof hij een blessure aan zijn schouder had. De aanloop van Milano I deed vermoeden dat hij de bal rechts van de keeper zou schieten, maar op het laatst stapte hij over de bal heen. Ara bleek vervolgens miraculeus van zijn blessure te zijn hersteld en trapte de bal krachtig links van de keeper en voorbij de verbouwereerde tegenstanders in het doel. Het was min of meer de eerste ingestudeerde vrije trap in het Italiaanse voetbal. Na afloop van de interland werd in Vercelli een telegram bezorgd met de boodschap dat Pro Vercelli België met 1-0 verslagen had. Maar liefst negen Pro Vercelli-spelers hadden die wedstrijd namens Italië aan de aftrap gestaan.

In de Eerste Wereldoorlog diende Ara bij de artillerie op Monte Grappa. Na de Grote Oorlog keerde hij terug bij Pro Vercelli. Na het winnen van de zesde Scudetto in 1921, als speler/trainer, werd hij trainer van de ploeg. Het jaar daarop won hij in die rol de zevende en laatste Scudetto met Pro Vercelli. In 1925 maakte Ara nog wel kortstondig zijn rentree als speler in het eerste elftal van Pro Vercelli. Op 36-jarige leeftijd verscheen hij vier keer in de basisopstelling. Daarna hing hij zijn kicksen definitief aan de wilgen. Ara zou later nog trainer worden van onder andere Fiorentina, Roma, Milan en Genua. Ik zag eens een foto van hem op latere leeftijd. Hij was in zijn blote bast aan het trimmen. Onder de grijze haren op zijn hoofd en borst bevond zich duidelijk zichtbaar een nog altijd atletisch lichaam. Ara overleed op 22 maart 1975 op 86-jarige leeftijd in de renaissancestad Florence; de geboorte van een klassieke Italiaanse voetbalmythe.