donderdag 7 augustus 2008

Welke Italiaanse voetbalclub won zeven landstitels en speelt tegenwoordig in de Serie C2a?

Welke Italiaanse voetbalclub won tussen 1908 en 1922 zeven landstitels en speelt tegenwoordig in de Serie C2a? De kans is groot dat u het antwoord op deze vraag niet weet. Het enig juiste antwoord is Pro Vercelli. Mijn oog viel voor het eerst op deze club toen ik een artikeltje in de kantlijnen van de Italiaanse sportkrant Gazetta dello Sport las. In dat stukje werd de top tien gepresenteerd van Italiaanse voetbalclubs die de meeste scudetti (Italiaanse landskampioenschappen) hadden gewonnen. Op een stevige zevende plek stond het tot dan toe mij onbekende Pro Vercelli. Boven clubs als AS Roma, Lazio, Fiorentina en Napoli. De aparte clubnaam sprak meteen aan, maar verder liet ik het voetbalhistorische gegeven rusten. Totdat niet lang geleden tegen het eind van de avond het gesprek in een Italiaans restaurant over calcio (Italiaans voetbal) ging. Op de vraag van de ober welke club mijn voorkeur genoot, antwoordde ik gekscherend: “Pro Vercelli!” Twee minuten later zat de kok bij mij aan tafel. Hij bleek geboren en getogen in Vercelli en blij verrast een Nederlandse sympathisant van de club uit zijn thuisstad te treffen. Een grote fles limoncello werd op tafel gezet en onder het genot van de typisch Italiaanse likeur met limoensmaak vertelde hij over de historie van de roemruchte Noord-Italiaanse club. Een geschiedenis die volgens hem opgesloten lag in de directe omgeving van het Piemontese provinciestadje; ten noorden van het stadje dat in een vruchtbare laagvlakte ligt, leidt het bergdal Valsesia naar de Monte Rosa, het op één na hoogst bergmassief van de Alpen. Het verhaal van Pro Vercelli gaat over pieken en dalen en ik was meteen verkocht.
 
De geschiedenis van Pro Vercelli begon in 1892 met de oprichting van de gymnastiekvereniging Società Gimnastica Pro Vercelli 1892 door Domenico Luppi, professor aan de regionale technische school en groot liefhebber van gymnastiek. Al snel sloot de oude schermclub Club Schermistico Vercellese, die onder leiding van de bekende advocaat Luigi Bozino stond, zich bij de gymnastiekvereniging aan en op 20 september 1903 werd de SG Pro Vercelli Sezione Calcio, opgericht door de student Marcello Bertinetti, officieel bij de vereniging aangesloten. Op dezelfde dag een jaar later droeg het voetbalteam tijdens een vriendschappelijk toernooi in Casteggio voor het eerst het legendarische witte shirt met verstijfde kragen en manchetten. Op het toernooi maakte Pro Vercelli naam door Casteggio te verslaan en nipt te verliezen van AC Milan. Bij terugkeer in Vercelli werden de spelers als helden onthaald.

Aan dat toernooi is nog een mooie anekdote verbonden. De spelers van Pro Vercelli maakten namelijk ook naam door de zeventig kilometer naar Casteggio op de fiets af te leggen. Bij het passeren van de brug over de rivier Ticino wilde de groep oversteken zonder tol te betalen, maar werd opgemerkt door de brugwachter die nog net de laatste fietser van de groep in de kraag kon vatten. Zo gebeurde het dat de arme aanvaller Sessa, die nota bene net in recordtijd had leren fietsen, mocht betalen voor de hele groep.

(SU CORTESE CONCESSIONE DELLA SOCIETA' F.C. PROVERCELLI)
Pro Vercelli begon in 1906 met het spelen van officiële wedstrijden in de tweede divisie en won deze competitie het jaar daarop, maar promoveerde niet naar het hoogste niveau. Dat verliep anders in 1908 toen Pro Vercelli op het hoogste niveau debuteerde en een ongekende prestatie leverde. Naast het kampioenschap in de tweede divisie won de club datzelfde seizoen namelijk ook het nationale kampioenschap. De club profiteerde van het feit dat recordkampioen Genoa, regerend landskampioen AC Milan en vice-kampioen Torino niet mochten deelnemen aan de strijd om het landskampioenschap. Pro Vercelli werd toegelaten tot de regionale kwalificatieronde, die uit een dubbele ontmoeting met Juventus bestond. Pro Vercelli zegevierde met 3-1 in twee wedstrijden en kwalificeerde zich zo voor de finaleronde. Die finaleronde werd beslist in een onderlinge competitiestrijd tussen Pro Vercelli, US Milanese en Andrea Doria. In het vijandig gestemde Milaan won Pro Vercelli de laatste en beslissende wedstrijd om de landstitel dankzij een treffer van spits Annibale Visconti.

Diezelfde avond werd de kampioensploeg op het station van Vercelli groots onthaald. Onder begeleiding van vele fans en een heus muziekkorps trok het gezelschap de binnenstad in. Op het Piazza Cavour, het centrale plein in de binnenstad, hield de trotse Pro Vercelli-voorzitter Luigi Bozino ten overstaan van een uitgelaten menigte een emotionele aan de overwinning opgedragen toespraak. Mensen omhelsden elkaar, dansten, lachten en huilden van geluk. Het was groot feest in Vercelli. Dat feest ging overigens aan de neus van twee sterspelers, Marcello Bertinetti en Carlo Rampini, voorbij. Tot hun grote verdriet hadden zij in Milaan de laatste trein terug naar huis gemist. Ze waren verdwaald in de straten van Milaan. Of waren ze dronken geweest? Hen restte in ieder geval niets anders dan overnachten op een verlaten Milanees station.

In 1909 waren er geen uitsluitingen in de competitie of verkorte wegen naar de finale. Het was de kans voor Pro Vercelli om te laten zien dat het kampioenschap van 1908 geen incident was geweest. In de regionale kwalificatieronde van Piemonte werden achtereenvolgens Torino en Juventus opzij gezet. Daarna volgde een halve finale waarin Genoa werd verslagen. De finale bestond vervolgens uit twee wedstrijden tegen US Milanese, dat eerder AC Milan en Internazionale had uitgeschakeld. Pro Vercelli won de thuiswedstrijd met 2-0 dankzij twee goals van Annibale Visconti voor rust. De return in Milaan eindigde in 2-2. De aanvallers Felice Milano II en Carlo Rampini maakten de goals voor Pro Vercelli. De tweede scudetto was binnen en er was geen twijfel meer over mogelijk dat de club uit de streek van rijst en risotto de beste was van heel Italië.

(SU CORTESE CONCESSIONE DELLA SOCIETA' F.C. PROVERCELLI)
Het was het begin van een nieuwe hegemonie in het Italiaanse voetbal, want van 1911 tot en met 1913 won Pro Vercelli de scudetto nog eens drie keer op rij en in de jaren twintig volgden de laatste twee kampioenschappen. In 1911 werd Vicenza in twee finalewedstrijden met 5-1 verslagen en in 1912 ging Venezia in de eindstrijd met monsterscores van 6-0 en 7-0 door de knieën. De finale van 1913 tegen Lazio bestond uit één wedstrijd die Pro Vercelli met 6-0 won. Gedurende deze drie seizoenen verloor de club slechts twee keer een wedstrijd. In de eindstrijd om het landskampioenschap van 1921 werd Pisa met 2-1 verslagen en in de finale om het landskampioenschap van 1922 werd Fortitudo Roma in twee wedstrijden met maar liefst 8-2 verslagen. Met zeven landstitels op zak was de club op dat moment samen met Genoa de succesvolste voetbalclub van Italië.

Maar mindere jaren volgden. In het seizoen 1934-1935 behaalde Pro Vercelli slechts vijftien punten in de competitie en degradeerde naar de Serie B, en in 1952 volgde degradatie naar het vierde niveau, de latere Serie D. In de decennia daarna was het enige hoogtepunt de toekenning van een oeuvreprijs: De Gouden Ster voor Sportieve Verdiensten in 1967. In 1990 verkeerde de club zelfs op de rand van de afgrond. De situatie was zo nijpend dat in het daaropvolgende seizoen het inschrijfgeld voor competitiedeelname niet kon worden voldaan. Even dreigde Pro Vercelli te worden opgedoekt, maar nog net op tijd werd de club toegelaten tot de allerlaagste afdeling in het Italiaanse amateurvoetbal. In 1994 won de club het algeheel nationaal amateurkampioenschap en promoveerde naar de Serie C2. In 2004 leidde een financiële crisis tot aanvraag van faillissement. De eigenaar van de club bleek niet meer langer in staat om de spelerssalarissen te betalen en spelers dienden zelf het vervoer naar uitwedstrijden te betalen. Het dreigende faillissement kon maar net voorkomen worden doordat een groep ondernemers uit Vercelli opstond en de club van de ondergang redde. De club komt nog steeds uit in de Serie C2. Vorig seizoen werden de play-offs om promotie op een haar na gemist. Maar komend seizoen, honderd jaar na het behalen van de eerste scudetto, zou zomaar de ommekeer kunnen komen. Reden genoeg voor mij om samen met een vriend naar Vercelli af te reizen om een wedstrijd van de legendarische Witte Leeuwen bij te wonen.